Anemia - czym jest i jak się przed nią uchronić?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) anemia jest
stanem, w którym liczba krwinek czerwonych lub ich zdolność do przenoszenia
tlenu jest niewystarczająca do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, które
zależne są od wieku, płci, wysokości nad poziomem morza, palenia tytoniu,
ciąży.
Wyróżnia się wiele rodzajów niedokrwistości:
* anemię
pokrwotoczną (w wyniku dużej utraty krwi),
* z niedoboru żelaza,
* z niedoboru
witaminy B12, kwasu foliowego,
* hemolityczną (skrócony czas życia
krwinek),
* aplastyczną (niewydolność szpiku kostnego),
*ACD- chorób przewlekłych.
Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest jednak niedobór żelaza, inaczej
nazywany niedokrwistością mikrocytarną, ponieważ krwinki czerwone ulegają
pomniejszeniu oraz niedobarwliwą ze względu na „bladość” krwinek.
PRZYCZYNY
Co prowadzi do niedoboru żelaza?
- obfite miesiączki
- przewlekłe małe krwawienia np. z przewodu pokarmowego (niekoniecznie jawne)
- urazy, zabiegi operacyjne
- wrzody
- nowotwory
- choroby przebiegające z zaburzeniami wchłaniania żelaza np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, alergie pokarmowe
- zaburzenia wchłaniania na skutek np. długotrwałego przyjmowania leków neutralizujących sok żołądkowy (niska kwaśność soku żołądkowego)
- zbyt małe wchłanianie żelaza na skutek niedostatecznej jego ilości w codziennej diecie
- zwiększone zapotrzebowanie – ciąża i okres laktacji, dojrzewanie (intensywny wzrost)
- karmienie wyłącznie mlekiem kobiecym dzieci powyżej 6 miesiąca życia
Co prowadzi do niedoboru żelaza?
- obfite miesiączki
- przewlekłe małe krwawienia np. z przewodu pokarmowego (niekoniecznie jawne)
- urazy, zabiegi operacyjne
- wrzody
- nowotwory
- choroby przebiegające z zaburzeniami wchłaniania żelaza np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, alergie pokarmowe
- zaburzenia wchłaniania na skutek np. długotrwałego przyjmowania leków neutralizujących sok żołądkowy (niska kwaśność soku żołądkowego)
- zbyt małe wchłanianie żelaza na skutek niedostatecznej jego ilości w codziennej diecie
- zwiększone zapotrzebowanie – ciąża i okres laktacji, dojrzewanie (intensywny wzrost)
- karmienie wyłącznie mlekiem kobiecym dzieci powyżej 6 miesiąca życia
OBJAWY
Objawy niedokrwistości mogą zostać pomylone na przykład z przeziębieniem bądź złym samopoczuciem, ponieważ nie są charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej. Wyróżnia się:
- zmęczenie, osłabienie, senność, zaburzenia koncentracji, bóle i zawroty głowy
- zmniejszone łaknienie, nudności
- bladą skórę, zapalenie kącików ust, wypadanie włosów, łyżeczkowate paznokcie
- ze strony układu sercowo-naczyniowego i oddechowego: przyspieszenie akcji serca, bóle w klatce piersiowej, duszność, spłycony oddech
Objawy niedokrwistości mogą zostać pomylone na przykład z przeziębieniem bądź złym samopoczuciem, ponieważ nie są charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej. Wyróżnia się:
- zmęczenie, osłabienie, senność, zaburzenia koncentracji, bóle i zawroty głowy
- zmniejszone łaknienie, nudności
- bladą skórę, zapalenie kącików ust, wypadanie włosów, łyżeczkowate paznokcie
- ze strony układu sercowo-naczyniowego i oddechowego: przyspieszenie akcji serca, bóle w klatce piersiowej, duszność, spłycony oddech
DOBRE ŹRÓDŁA ŻELAZA:
- podroby
- mięso czerwone
- ryby i owoce morza
- żółtka jaj
- warzywa strączkowe
- chleb z pełnego przemiału
- gruboziarniste kasze
- otręby
- liście pietruszki, szczypiorek
- kakao
Ciekawostka.
Żelazo dzieli się na hemowe (z produktów zwierzęcych) oraz żelazo niehemowe (z produktów roślinnych). Hemowe jest lepiej przyswajalne, ale jest wiele sposobów na to, aby zwiększyć również przyswajalność żelaza niehemowego.
Przykład: wchłanianie żelaza niehemowego zmniejszają fityniany i błonnik zawarte w produktach zbożowych z pełnego przemiału (wiążą żelazo) – aby osłabić to działanie wystarczy kilkugodzinne namaczanie płatków – owsiankę na jutrzejsze śniadanie przygotuj dzisiaj wieczorem i wstaw na noc do lodówki.
- podroby
- mięso czerwone
- ryby i owoce morza
- żółtka jaj
- warzywa strączkowe
- chleb z pełnego przemiału
- gruboziarniste kasze
- otręby
- liście pietruszki, szczypiorek
- kakao
Ciekawostka.
Żelazo dzieli się na hemowe (z produktów zwierzęcych) oraz żelazo niehemowe (z produktów roślinnych). Hemowe jest lepiej przyswajalne, ale jest wiele sposobów na to, aby zwiększyć również przyswajalność żelaza niehemowego.
Przykład: wchłanianie żelaza niehemowego zmniejszają fityniany i błonnik zawarte w produktach zbożowych z pełnego przemiału (wiążą żelazo) – aby osłabić to działanie wystarczy kilkugodzinne namaczanie płatków – owsiankę na jutrzejsze śniadanie przygotuj dzisiaj wieczorem i wstaw na noc do lodówki.